Mỗi ngày trôi qua là có vô số các quyết định quan trọng diễn ra trong các lĩnh vực khác nhau liên quan đến hệ thống địa lý và tư duy không gian. Vì tất cả mọi thứ đều xảy ra trên một vị trí cụ thể, thế nên các vấn đề địa lý này cần được lập luận và phân tích về không gian. Đây là con đường mà GIS và Maps đặt chân vào góp phần đưa ra các quyết định trở nên chính xác nhất và thông minh hơn.
Nguồn: Canva
I. Công nghệ GIS
1. GIS là gì?
Hệ thống thông tin địa lý GIS (Geographic Information Systems) là một công cụ tập hợp những quy trình dựa trên máy tính để lập bản đồ, lưu trữ và thao tác dữ liệu địa lý, phân tích các sự vật hiện tượng thực trên trái đất, dự đoán tác động và hoạch định chiến lược.Thuật ngữ này được biết đến từ những năm 60 của thế kỉ 20 và Giáo sư Roger Tomlinson được cả thế giới công nhận là cha đẻ của GIS.
GIS là một tập hợp có tổ chức của phần cứng, phần mềm, cơ sở dữ liệu và con người được thiết kế để thu nhận, lưu trữ, cập nhật, thao tác phân tích làm mô hình và hiển thị tất cả các dạng thông tin địa lý có quan hệ không gian nhằm giải quyết các vấn đề về quản lý và quy hoạch.
GIS sẽ làm thay đổi đáng kể tốc độ mà thông tin địa lý được sản xuất, cập nhật và phân phối. GIS cũng làm thay đổi phương pháp phân tích dữ liệu địa lý, hai ưu điểm quan trọng của GIS so với bản đồ giấy là:
-
- Dễ dàng cập nhật thông tin không gian.
- Tổng hợp hiệu quả nhiều tập hợp dữ liệu thành một cơ sở dữ liệu kết hợp.
2. Lợi ích của GIS
GIS ra đời không chỉ để thu thập và trực quan hóa dữ liệu mà còn đưa ra kết luận và thực hiện hành động dựa trên phân tích không gian. Những hành động này có thể thay đổi từ các dịch vụ công cộng và xã hội hữu ích đến các quyết định kinh doanh phức tạp. Như vậy, khái niệm về bản đồ GIS là đưa ra một giải pháp quan trọng để quản lý không gian, tổ chức, cộng đồng, thành phố và quốc gia.
GIS cho phép bạn:
-
- Tạo hoặc nhập dữ liệu không gian và địa lý
- Tổ chức và quản lý dữ liệu
- Phân tích dữ liệu
- Trực quan hóa và hiển thị dữ liệu trên bản đồ
Tất cả điều này tạo nên sự khác biệt lớn trong quy trình làm kinh doanh và việc ra quyết định cho các nhóm hiện trường và người quản lý văn phòng của bạn.
Nhờ bản đồ số, người dùng có thể kết nối dữ liệu thuộc tính (tương đương với các cột trong Excel) với vị trí địa lý của chúng (tọa độ, kinh độ và vĩ độ). Do đó mang lại những phần thông tin rải rác để hiển thị và thông số chính dữ liệu không gian để trực quan hóa nó trên bản đồ.
Thực hiện phân tích dữ liệu tham chiếu địa lý giúp dễ dàng xử lý thông tin được trình bày và trích xuất những gì có liên quan đến quy trình làm việc của bạn. Điều này bao gồm mọi thứ, từ thu thập và kiểm tra dữ liệu thực địa đến giám sát tiến độ dự án từ văn phòng và tạo bản đồ trong thời gian thực.
Nhiều giải pháp GIS trực tuyến cho phép hợp tác dễ dàng và làm việc đồng thời trên dữ liệu, bản đồ và tổ chức nhóm.
Ứng dụng GIS (Nguồn: Canva)
3. Những lợi ích cụ thể mà GIS mang lại:
-
- Xác định vị trí: Công nghệ GIS giúp con người theo dõi vị trí tài sản, đối tượng cần quản lý trực tiếp trên bản đồ.
- Theo dõi báo cáo các vấn đề liên quan đến thời tiết: GIS cung cấp không gian bản đồ thực bao gồm các vấn đề về thời tiết như bão, lốc xoáy, thiên tai đang tác động tiềm tàng đối với người dân và doanh nghiệp.
- Thực hiện dự báo: Công nghệ GIS không chỉ giúp con người kiểm soát theo dõi tài nguyên mà còn là công cụ giúp con người dự đoán những biến động của tài nguyên đó. Chẳng hạn trong việc sử dụng công nghệ GIS để dự báo tình trạng giao thông dựa trên những thay đổi về thực tế việc sử dụng đất, tăng giảm dân số và thực trạng ngành giao vận tại khu vực.
- Giúp doanh nghiệp đưa ra các quyết định kinh doanh hiệu quả: Công nghệ GIS cho phép doanh nghiệp chọn địa điểm giao dịch, khu vực hỗ trợ và quản lý khách hàng quan tâm chi tiết trong bản đồ. Mặt khác, bằng cách quản lý thông tin tài sản, điểm bán, số lượng hàng hóa tiêu thụ và quản lý nhân viên tại thực địa, doanh nghiệp có thể phân tích kết quả kinh doanh trực quan và đưa ra những quyết định kinh doanh hiệu quả, sát với thực tế hơn.
- Cải thiện hiệu suất công việc & giảm chi phí: GIS cung cấp các dịch vụ bản đồ sử dụng để cải thiện hiệu suất công việc và kiểm soát hoạt động nhân viên tại thị trường. Nhờ hoạt động quản lý chặt chẽ doanh nghiệp tiết kiệm tối ưu chi phí trong tổ chức.
- Nâng cao dịch vụ khách hàng và tăng doanh số bán hàng: Hiểu khách hàng và cung cấp cho họ những giải pháp tốt nhất được xem là cách tốt nhất giữ chân khách hàng ở lại với doanh nghiệp. GIS giúp tổ chức theo dõi chính xác số lượng hàng hóa tại điểm bán nào tiêu thụ tốt từ đó xác định những khách hàng trung thành và lập kế hoạch chăm sóc họ để mang lại giữ chân khách hàng tốt hơn. Đây là cách GIS giúp doanh nghiệp tăng doanh số bán hàng và nâng cao dịch vụ trong tổ chức
II. Công nghệ Maps
1. Maps là gì?
Maps giúp người dùng có thể dễ dàng tìm kiếm địa chỉ, tra cứu đường đi, đo khoảng cách các địa điểm, hay thực hiện các tùy chỉnh dễ dàng để ghi nhớ các địa điểm yêu thích, định vị vị trí,..
Nhiều doanh nghiệp đã kịp thời nắm bắt xu hướng đó và ứng dụng những tiện ích tuyệt vời của Maps vào phát triển kinh doanh online bền vững.
Nguồn: Canva
Tiêu biểu là việc tích hợp google map vào website, từ đó giúp khách hàng dễ dàng nắm bắt thông tin về các địa chỉ, chi nhánh của doanh nghiệp và dễ dàng tìm đến địa chỉ mua hàng. Hay nhờ vào kết quả của các chiến dịch SEO Google Maps (SEO local) giúp doanh nghiệp tiếp cận đến khách hàng nhanh hơn, dễ dàng hơn, góp phần nâng cao uy tín cho doanh nghiệp và tăng trưởng doanh thu bán hàng hiệu quả
2. Tính năng của Maps
Tìm kiếm địa điểm, vị trí trên bản đồ: Bạn có thể tìm thấy mọi địa điểm trên Maps bằng thao tác nhập từ khóa tên địa chỉ, tên đường, khu vực muốn tìm kiếm. Hãy đăng nhập vào Maps trước khi tìm kiếm để có thể nhanh chóng nhìn thấy địa chỉ mà bạn đã tìm kiếm tại lịch sử trước đó.
Xem thông tin đường đi và chỉ dẫn di chuyển: Đây là một trong những tính năng chính giúp bạn hiểu Google Maps là gì. Thông qua tính năng này, bạn có thể tìm kiếm thông tin chỉ đường lái xe, các phương tiện di chuyển khả dụng cho tuyến đường, tuyến đường tốt nhất và các tuyến đường phụ đến địa điểm đích trên bản đồ Google Maps.
Theo dõi tình hình giao thông, phương tiện xe cộ, bản đồ vệ tinh và địa hình: Thao tác lựa chọn mục “Giao thông”: Với tính năng này, bạn có thể nhận biết mức độ đông đúc trên đường đi, nhận biết đoạn đường nào bị hạn chế, bị tắc nghẽn, đoạn đường nào thông thoáng để có thể lựa chọn hướng di chuyển phù hợp.
Chế độ xem phố 360° (Street View) trong Maps: Tính năng tiếp theo của Maps là gì: Sử dụng tính năng Chế độ xem phố (Street View) giúp người dùng khám phá các địa danh trên Maps với cảm nhận trải nghiệm thực tế ảo rất chân thật, giống như bạn đang thực sự có mặt tại vị trí đó. Tuy nhiên, các hình ảnh 360° trong chế độ xem phố thực tế được ghi lại tại một thời điểm bất kỳ trong quá khứ. Không phải tất cả trong số chúng đều được cập nhật các hình ảnh mới nhất.
Chia sẻ vị trí của bạn theo thời gian thực (Gửi định vị): Maps cho phép người dùng chia sẻ vị trí ở thời điểm hiện tại của họ tới bạn bè.
Thêm hoặc thay đổi địa chỉ (nhà riêng, cơ quan, cửa hàng) trên Maps: Maps cho phép người dùng lưu lại các địa điểm cố định, giúp tiết kiệm thời gian khi sử dụng bản đồ để tra cứu tuyến đường tới các vị trí được sử dụng thường xuyên như nhà riêng, cơ quan…
Ra lệnh bằng giọng nói trên Maps: Nhằm mang đến những trải nghiệm tốt nhất dành cho người dùng khi sử dụng bản đồ Maps trong trường hợp đang tham gia giao thông hoặc không tiện sử dụng tay để gõ tìm kiếm địa điểm muốn đến, Maps đã phát triển tiện ích ra lệnh bằng giọng nói vô cùng tiện dụng.
Maps chủ yếu dùng để làm bản đồ cho bạn đi đến một điểm đến nào đó bằng bản đồ trên điện thoại hoặc laptop hay ipad. Với nhiều hỗ trợ khác nhau như hướng dẫn bằng giọng nói giúp bạn đến nơi chính xác và nhanh nhất.
Ứng dụng của GIS trong các ngành
Với sự phát triển của công nghệ, giờ đây hầu hết các ngành công nghiệp đang sử dụng dạng phần mềm bản đồ số cụ thể. Phần mềm này có thể được sử dụng bởi các cá nhân, doanh nghiệp nhỏ hoặc lớn, một cộng đồng (thành phố hay quận), cơ quan nghiên cứu, nhà khoa học môi trường, tổ chức y tế, nhà quy hoạch sử dụng đất, doanh nghiệp, cơ quan chính phủ, trung tâm giáo dục,… rất nhiều người và đơn vị khác nhau.
Một ví dụ về GIS trong hoạt động cứu hỏa (Nguồn: Canva)
Bản đồ GIS giúp giải quyết các vấn đề về giao thông, đánh giá cơ sở hạ tầng, dịch vụ mạng và viễn thông, quản lý và bảo trì điện và tài nguyên thiên nhiên, các ứng dụng địa chất và nông nghiệp, phát triển cộng đồng và quy hoạch đô thị, phân tích tai nạn và điểm nóng, phân tích tác động môi trường, khảo sát, thuê ngoài cộng đồng,…
Ứng dụng GIS trong Môi trường
GIS giúp người dùng đánh giá môi trường, ví dụ như vị trí và thuộc tính của cây rừng. Ứng dụng GIS với mức phức tạp hơn là dùng khả năng phân tích của GIS để mô hình hóa các tiến trình xói mòn đất sư lan truyền ô nhiễm trong môi trường khí hay nước, hoặc sự phản ứng của một lưu vực sông dưới sự ảnh hưởng của một trận mưa lớn. Nếu những dữ liệu thu thập gắn liền với đối tượng vùng và ứng dụng sử dụng các chức năng phân tích phức tạp thì mô hình dữ liệu dạng ảnh (raster) có khuynh hướng chiếm ưu thế.
Ứng dụng GIS trong Khí tượng thủy văn
Là hệ thống đáp ứng nhanh, phục vụ chống thiên tai như lũ quét ở vùng hạ lưu, xác định tâm bão, dự đoán các luồng chảy, xác định mức độ ngập lụt, từ đó đưa ra các biện pháp phòng chống kịp thời… vì những ứng dụng này mang tính phân tích phức tạp nên mô hình dữ liệu không gian dạng ảnh (raster) chiếm ưu thế
Ứng dụng GIS trong Nông nghiệp, quản lý đất đai
Những ứng dụng đặc trưng: Giám sát thu hoạch, hệ thống quản lý đất đai, dự báo về hàng hoá, nghiên cứu về đất trồng, kế hoạch tưới tiêu, kiểm tra nguồn nước.
Ứng dụng GIS trong Dịch vụ tài chính
GIS được sử dụng trong lĩnh vực dịch vụ tài chính tương tự như là một ứng dụng đơn lẻ. Nó đã từng được áp dụng cho việc xác định vị trí những chi nhánh mới của Ngân hàng. Hiện nay việc sử dụng GIS đang tăng lên trong lĩnh vực này, nó là một công cụ đánh giá rủi ro và mục đích bảo hiểm, xác định với độ chính xác cao hơn những khu vực có độ rủi ro lớn nhất hay thấp nhất. Lĩnh vực này đòi hỏi những dữ liệu cơ sở khác nhau như là hình thức vi phạm luật pháp, địa chất học, thời tiết và giá trị tài sản.
Ứng dụng GIS trong Y tế
GIS còn có thể áp dụng trong lĩnh vực y tế, ví dụ như, nó chỉ ra được lộ trình nhanh nhất giữa vị trí hiện tại của xe cấp cứu và bệnh nhân cần cấp cứu, dựa trên cơ sở dữ liệu giao thông. GIS cũng có thể được sử dụng như là một công cụ nghiên cứu dịch bệnh để phân tích nguyên nhân bộc phát và lây lan bệnh tật trong cộng đồng.
Ứng dụng GIS cho Chính quyền địa phương
Chính quyền địa phương là một trong những lĩnh vực ứng dụng rộng lớn nhất của GIS, bởi vì đây là một tổ chức sử dụng dữ liệu không gian nhiều nhất. Tất cả các cơ quan của chính quyền địa phương có thể có lợi từ GIS. GIS có thể được sử dụng trong việc tìm kiếm và quản lý thửa đất, thay thế cho việc hồ sơ giấy tờ hiện hành. Nhà cầm quyền địa phương cũng có thể sử dụng GIS trong việc bảo dưỡng nhà cửa và đường giao thông. GIS còn được sử dụng trong các trung tâm điều khiển và quản lý các tình huống khẩn cấp.
Ứng dụng GIS trong thị trường Bán lẻ
Phần lớn siêu thị vùng ngoại ô được xác định vị trí với sự trợ giúp của GIS. GIS thường lưu trữ những dữ liệu về kinh tế-xã hội của khách hàng trong một vùng nào đó. Một vùng thích hợp cho việc xây dựng một siêu thị có thể được tính toán bởi thời gian đi đến siêu thị, và mô hình hoá ảnh hưởng của những siêu thị cạnh tranh. GIS cũng được dùng cho việc quản lý tài sản và tìm đường phân phối hàng ngắn nhất.
Ứng dụng GIS trong Giao thông
GIS có khả năng ứng dụng đáng kể trong lĩnh vực vận tải. Việc lập kế hoạch và duy trì cở sở hạ tầng giao thông rõ ràng là một ứng dụng thiết thực, nhưng giờ đây có sự quan tâm đến một lĩnh vực mới là ứng dụng định vị trong vận tải hàng hải, và hải đồ điện tử. Loại hình đặc trưng này đòi hỏi sự hỗ trợ của GIS.
Ứng dụng GIS cho Các dịch vụ điện, nước,…
Trong lĩnh vực này GIS giúp người dùng kiểm soát và báo cáo được các sự cố về lưới điện hoặc các đường dẫn thoát nước giúp kịp thời sửa chữa và phục hồi. Những ứng dụng trong lĩnh vực này đòi hỏi những bản đồ số với độ chính xác cao.
Một ví dụ về GIS trong mạng lưới điện (Nguồn: Canva)
Một tổ chức dù có nhiệm vụ là lập kế hoạch và bảo dưỡng mạng lưới vận chuyển hay là cung cấp các dịch vụ về nhân lực, hỗ trợ cho các chương trình an toàn công cộng và hỗ trợ trong các trường hợp khẩn cấp, hoặc bảo vệ môi trường, thì công nghệ GIS luôn đóng vai trò cốt yếu bằng cách giúp cho việc quản lý và sử dụng thông tin địa lý một cách hiệu quả nhằm đáp ứng các yêu cầu hoạt động và mục đích chương trình của tổ chức đó.
Công nghệ GIS giúp người dùng nó đưa ra các quyết định chính xác nhờ vào bản đồ không gian và các dữ liệu mà GIS phân tích. Còn Maps giúp người dùng biết được chính xác điểm đến nhờ vào những hướng dẫn qua lời nói và xác định được khoảng thời gian và nhiều hơn thế nữa. Tóm lại, công nghệ GIS và Maps là hai công nghệ về địa lý không gian không thể thiếu trong đời sống và các hoạt động khác, nó giúp người dùng thuận tiện hơn trong việc xác định địa lý và đưa ra những quyết định quan trọng trong tất cả các lĩnh vực.
